Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны /2025.01.27/ хуралдаанаар “Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, Тавантолгойн нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-ийн төслийг зөвшилцөх асуудлыг хэлэлцэв. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Ж.Алдаржавхлан “Нэгдүгээрт энэ хэлэлцээр маань зөвхөн төмөр замын хэлэлцээр биш болсныг бүгдээрээ ойлгож байгаа. Гашуун сухайт -Ганц мод боомтын хил дамнасан төмөр зам, дээр нь нүүрсний худалдаа, таван толгой нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай гэрээ гэсэн том гэрээ байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор 2-3 асуулт байна.
Нэгдүгээрт, хэлэлцээр хийхэд манай Монголд нэг зовлон бий. Нүүрсээ гаргаад валютын орлого нэмэгдээд явж байтал гэнэт хятадын тал нүүрс авахаа больчихдог. Ингээд валютын ханш савлана, эдийн засагт хор нөлөө учирдаг. Тиймээс гэрээнийхээ хэлэлцээр дээр тогтвортой байдлын тухай тусгаж өгөх тал дээр ажиллаж байгаа юу. Нэг өдөр л нүүрс авахаа болилоо гээд хятадын тал шууд шийдвэр гаргадаг. Тэр нь Монголын эдийн засаг, монгол хүмүүсийн аж амьдралд шууд нөлөөлдөг. Нэгэнт хэлэлцээ хийх гэж байгаа юм чинь тогтвортой байдлын асуудлыг оруулж өгөөч.
Хоёрдугаарт, “Эрдэнэс тавантолгой” компани энэ ажлыг хариуцах юм байна. Гэтэл “Эрдэнэс тавантолгой” компанийн өмнөх захирлууд Монголын хамгийн баян хүн болтлоо баяжсан. Монголын хамгийн их асуудлыг үүсгэж байсан. Одоо бүгдээрээ хуулийн хариуцлага хүлээгээд, хэрэг үүсгээд явж байгаа. Яг энэ замаар орохгүй гэсэн баталгаа байгаа юу. Одоогийн захирлууд нь хэзээ томилогдсон, ямар учиртай хүмүүс вэ. Хариуцлагын асуудал дээр Ц.Туваан сайд хяналтаа тавьж чадна биз дээ. УИХ-ын байнгын хорооны хурал дээр хэлээрэй. Яагаад гэвэл хэлэлцээ хийгдээд бүтээн байгуулалт өрнөөд нүүрс орж гараад эхлэх юм бол энэ асуудал нэлээн хурцаар яригдана. Өмнөх хүмүүсийн алдааг давтахгүй байх чиглэлээр та хэд бодож төлөвлөж байгаа юм байна уу. Эсвэл гаднын өндөр боловсролтой хүн авчирч болдоггүй юм уу. Заавал нэг хүмүүсийн гар хөлийг тавих шаардлага байна уу гэдэг дээр бас хариулт өгчих. Эрдэнэс Тавантолгойн захирлуудыг танихгүй мэдэхгүй учраас ингэж асууж байгаа юм. Өмнө нь ийм асуудлууд үүсээд байсан учир асуухаас аргагүй. Гуравдугаарт, нүүрс сорчилж авдаг гэсэн асуудал яригддаг. Үүнийг хэлэлцээрт оруулж өгөөч. Монголын нүүрсийг чанартай хэсгийг авч ачаад, чанаргүй хэсгийн үлдээчихдэг гэж байгаа юм. Чанаргүй хэсгийг нь яах вэ” гэдгийг хөндлөө.
Хэлэлцээрийн төслийн талаар Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан танилцуулсан юм. Тэрбээр, тус хэлэлцээрийн зорилго нь хоёр талд урт хугацаанд тогтвортой эдийн засгийн өсөлтийг бий болгох, хоёр талын төрийн өмчит хуулийн этгээд хооронд байгуулах нүүрс худалдах, худалдан авах гэрээг харилцан ашигтай, нийлүүлэлт тогтвортой байх зарчмын дагуу байгуулах, нүүрсний орд дахь уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад орших юм байна. Ингэснээр Монгол Улсын нүүрсний олборлолт, экспортын хэмжээ нэмэгдэж, Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн хэрэгжилт эрчимжиж газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг одоо ба ирээдүй үеийн иргэн бүрд тэгш, шударга хүртээх боломж бүрдэхийн зэрэгцээ дараах ач холбогдолтой гэж үзэж байна гэлээ.
Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр замын хэлэлцээр байгуулснаар төмөр замаар экспортлох ачааны хэмжээг жилд 30 сая.тн түүнээс дээш, Тавантолгойн ордын нүүрсний экспортын хэмжээг жилд 70 сая.тн хүртэл өсгөж, нүүрс борлуулалтын орлогыг жилд 1,5 тэрбум ам.доллароор нэмэгдүүлнэ гэж тооцжээ.
.avif)
.avif)
