Д.Батгэрэл: Одоо над шиг бүх зүйлээ золиослоод явахад хэцүү

UFC холбооны анхны монгол тамирчин, холимог тулаанч Д.Батгэрэлтэй ярилцлаа.

-Та “Karate combat” лигийн хоёр дахь тулаанаа өнгөрсөн сард хийж яллаа.

-2019 оноос үйл ажиллагаагаа эхэлсэн “Karate combat” лигт жилийн өмнө анхны тулаанаа хийсэн. Бүгдийг Mortal kombat видео тоглоомноос сэдэвлэн санаачилсан эл тулаан сонирхолтой, гоё техниктэй учраас асар хурдтай хөгжиж, түгж байна. Анхны тулаанаас хойш миний жинд өрсөлдөгч олдохгүй байсан юм. Өмнөх тулаанаа богино хугацаанд, жин өгсөж хийсэн л дээ. UFC-д тоглож байсан учраас тамирчид бэргэсэн байж магадгүй. Сүүлийн үед “Karate combat” лигийн удирдлагууд тамирчдыг олноор авч байгаа учраас дараагийн тоглолт удахгүй байх. Нэг тулааны дараа бүсний төлөө өрсөлдөх бүрэн боломжтой. Хоёр тулаандаа илт давуу ялсан учраас тэр тэмцээнийг Монголд хийх сонирхолтой байгаагаа тус лигийн удирдлага хэлсэн.

“Karate combat” лигт би хэд хэдэн нөхцөл тавьсан

‍-Та яагаад энэ лигийг сонгож гэрээ байгуулав?

-UFC-гээс гарсны дараа олон газраас санал ирсний нэг нь “Karate combat” лиг байсан. Миний зүгээс тус лигт хэд хэдэн нөхцөл тавьсан. Энэ лигт монгол тамирчдыг тулалдуулах, тэмцээнийг нь Монгол хийх гэх мэт нөхцөл тавиад ярилцах явцад нэлээд хугацаа өнгөрсөн. Энэ хооронд гэнэт Super fighting хийхээр болсноо надад дуулгаж, үүнд тулалдвал миний нөхцөлийг зөвшөөрнө гэсэн учраас гэрээ байгуулсан. Манай тамирчид энд тоглох бүрэн боломжтой.

-Дараагийн тулаан хэзээ байх бол?

-Саяхан лигээс холбогдоод дараагийн тулаанаа ойрын үед хийх санал тавьсан учраас бэлтгэлдээ ороод байна. Тэмцээний тов удахгүй гарах байх.

-UFC-д эх орноосоо анхлан хөл тавьж, салхи хагалсан хүний хувьд дараагийн үеэ бэлтгэх, дасгалжуулах чиглэлд ямар бодолтой байдаг вэ?

-Анх бүх зүйлээ хаяад, байгаагаа дэнчин тавиад, мөрөөдлийнхөө төлөө явсан. Одоо над шиг ингээд бүх зүйлээ золиослоод явахад хэцүү. Шинжлэх ухаан, бэлтгэлийн систем гээд олон талаар хоцрогдолтой ч Монгол хүнд давуу тал, өгөгдөл бий. Тэгвэл миний туулсан замыг хэрхэн дөтлөх вэ. Тэр ч утгаараа “UFC Gym”-ыг эх орондоо авчирч, дэлхийд тэргүүлэх стандартыг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. Албан ёсны эрхийг нь авчихсан, ажил хэрэг болгоход ойрхон байна. Дэлхийтэй хөл нийлүүлэх ганц боломж нь энэ.

Нэгдүгээрт мэргэжлийн спортыг хөгжүүлэх нь миний зорилго

-“UFC Gym”-ын талаар тодруулж тайлбарлахгүй юу?

-UFC-д нэг ялалт авсны дараа надаас ярилцлага авахад “Азийн хөгжил одоо л эхэлж байна” гэж хэлэхэд нь жаахан уурлангуй байлаа. Ингээд бүх зүйлийг нь харьцуулахад Ази тэр чигээрээ хоцорч байсан. Жишээ нь, Азиас UFC-гийн эрэгтэй аварга байдаггүй, хоёрхон тамирчин аваргын төлөө тоглож байсан. Сая Хятадаас анхны эмэгтэй аварга төрлөө. Бараг гурван жилийн өмнө намайг эрхийг нь авч байхад Азид Шанхай л “UFC Gym”-тэй байсан. Улмаар хятад тамирчдын чадвар, чансаа бүх талаар маш хурдацтай хөгжсөн. Мөн энэ хугацаанд миний дараа Солонгос, Япон гээд олон орон авч, ажиллуулаад эхэлчихсэн.

Хэдэн арван жилийн турш хөгжсөн систем, технологийг их сургууль, академик түвшинд Монголд оруулж ирэх гээд байгаа юм.

Бид заавал шинээр сэтгэх шаардлагагүй. “UFC Gym” эрүүл мэндийг нэгдүгээрт тавьдаг. Хоёр жилийн өмнө дэлхийн фитнес фестивальд оролцохдоо үүнийг Монголдоо заавал нээх ёстой юм байна гэсэн бат итгэл үнэмшилтэй болсон. “UFC Gym”-ийн технологи, систем цар тахлаас хойш бүр ч үсрэнгүй хөгжиж байна. Жишээ нь, энгийн хүмүүс фитнесийг хүн төмөр өргөх, булчингийн массаа нэмэх, хөгжүүлэх гэж л ойлгодог. Үнэндээ энэ бол үеэ өнгөрөөчихсөн ойлголт. Биднийг энд хүн төмөртэй ноцолдож байхад тэнд хүн бүрт тохирсон өөр өөр систем ажиллуулж байна. Үр дүн нь ч тэнгэр, газар шиг ялгаатай. Би Монголдоо долоо хоногт дөрвөн удаа хүчний бэлтгэл хийсэн ч үр дүн нь төдийлөн мэдэгддэггүй байсан. Харин Америкт “UFC Gym”-ийн системээр бэлтгэл хийхэд ядрахгүйгээр, бүр бага цаг зарцуулсан ч үр дүн нь биед илт мэдрэгдэх жишээтэй. Хүүхдүүдийг ч багаас нь амьдралын зөв хэвшилд уриалж, хөдөлгөөн, хоол хүнс ямар чухал вэ гэдгийг заадаг. Үүгээр дамжуулж хийж, хэрэгжүүлэх гээд байгаа зүйлсийн маань нэгдүгээрт мэргэжлийн спортыг хөгжүүлэх зорилго бий. Хоёрдугаарт, монгол хүн бүр эрүүл байгаасай гэж хүсэж байна.

-Энэ эрхийг авснаас хойш нэлээд хэдэн жил өнгөрч. Бодитой ажил хэрэг болгох үйл явц арай удаан биш үү?

-“UFC Gym”-ийн эрхийг авах гэж олон талаас хандсан байсан. Дэлхийн брэнд учраас олон нарийн шалгуур тавьдаг, үнэ нь ч өндөр. Надтай гэхэд нэг бус удаа ярилцлага хийсэн. Миний хувьд UFC-д гурав дараалан ялалт байгуулсан нь энэ эрхийг надад өгөхөд нөлөөлсөн болов уу. Эхэн үедээ монголчууд маань ойлгохгүй байсан талтай. Харин одоо хийх цаг үе нь ирсэн. Мэргэжлийн спортын хөгжил тухайн улсынхаа эдийн засагт ч нөлөөлдөг, эх орноо тасралтгүй сурталчилж болдог. Жишээ нь, мэргэжлийн тулаанч Конор МакГрегор нэг тулаан хийгээд л 100 сая ам.доллар авдаг. Леброн Жеймс, Кристиан Роналда гээд бүгд л мэргэжлийн спортын тамирчид шүү дээ.

-Тархины хөгжил, сэтгэлгээ сайжруулах дасгал таны өдөр тутмын бэлтгэлийн нэг хэсэг юм билээ. Амьдралын хэвшил болсон дасгал гэвэл юу вэ?

-Шүдээ угаах, савх, сэрээ барихдаа зүүн, баруун гараараа ээлжилж хийхээс авхуулаад нэрлэж болно л доо. Жонглёрыг гурав, дөрвөөр, эсвэл хананд, шаланд хийх гэх мэтээр өдөр бүр өөрөөр сургуулилах жишээтэй. Зөвхөн биеийн хүчний дасгалд төвлөрөөд үр дүнгүй. Ер нь манай спортыг хоёр хүн хоорондоо зодолдоод байна гэж хардаг. Гэтэл түүний ард бүтэн баг ажилладаг. Тамирчны бэлтгэл, тактикаас авхуулаад олон зүйл бий. Америкт миний анх харьяалагдсан “Jackson Wink” академийн багш, алдарт дасгалжуулагч Грег Жэксон дэлхийн дөрвөн том удирдагчаас суралцдагийн нэг нь Чингис хаан байсан юм билээ. Тиймээс монголчуудын байлдах урлагаас судалснаа тактик болгон заадаг онцлогтой.

Ганцаараа сайн гэрээ байгуулаад явах нь миний мөрөөдөл биш

-Таны мэргэжлийн тамирчны дараагийн зогсоол, зорилго хаана байгаа бол?

-Тамирчны хувьд тийм, ийм гэж шууд хэлж чадахгүй нь. Учир нь би мэргэжлийн тамирчныхаа зэрэгцээ маш олон хийж, амжуулах гээд зорьж явна. Нэг талаас харамсалтай ч юм шиг. Улс орон нь дэмждэг тамирчдад атаархах үе ч бий. Бидний хувьд санхүүгээс авхуулаад олон бэрхшээлтэй нүүр тулдаг. “UFC Gym”-ийн эрхийг авчихаад юу бодож байсан гээч. UFC-д чигээрээ тулалдаад байх нь миний хувьд хангалттай байж болно. Ганцаараа сайн гэрээ байгуулаад, мундаг багш, дасгалжуулагч, хангалттай цалин хөлс аваад явахыг би хүсээгүй. Миний мөрөөдөл энэ биш. Монголд мэргэжлийн тулааныг хөгжүүлж, багаараа хүчтэй байж, эх орныхоо нэрийг өндөрт гаргах нь л чухал. Хабиб гэхэд Дагестанаасаа алдарт хүрч, аварга болоогүй. Уулынхны биеийн онцлог, өгөгдөл, тэсвэр тэвчээр, шашны хориг хязгаар гэх мэт маш олон зүйл түүнд нөлөөлснөөс гадна Америкийн бэлтгэлийн систем Хабибыг аварга болгосон. Бидэнд ч ийм боломж бий.

-Монгол хүний онцлог, өөрийн гэсэн өгөгдлийн талаар та хэдэнтээ дурдлаа. Монгол тамирчны өгөгдөл гэж юуг хэлээд байна вэ?

-Бидний бие махбодь хийгээд тархи оюунд байгаа потенциал, тэвчээрийг хэлээд байгаа юм. Тулааны спортыг сонирхдог, тамирчин болох хүсэлтэй хүн олон. Гэхдээ цусандаа, биедээ “юм”-тай хүмүүс нь илүү хол явдаг. UFС-гийн аваргуудын дунд судалгаа хийхэд бүгд эртнээсээ дайчин баатар, гладиаторуудын үр сад байсан баримт ч бий. Монголчууд бид 13 дугаар зуунд дэлхийг байлдан дагуулсан дайчдын үр сад шүү дээ.

Хэдийгээр манайд тулааны технологи, цогц систем хөгжөөгүй байгаа ч өөрсдийн өгөгдөл, тэсвэр тэвчээрээр чамлахааргүй амжилт гаргаж байна.

Гэхдээ бид ийм байдлаар удаан явж болохгүй, цаг хугацаа хайран байна.

-Та Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан суманд төрж, Чоно голын отръядад хилчдийн дунд өссөн юм билээ. Цэрэг эрстэй хамт торнисон нь таныг баатарлаг түүх, дайчдаараа илүүтэй бахархад нөлөөлсөн болов уу?

-Цэргүүдийг дагаж тоглож өссөн маань тулааны спортыг сонгоход нөлөөлсөн байж мэднэ.

Нөгөө талаас хилчдийн дунд өссөн маань эх орноо гэх сэтгэлийг илүүтэй төлөвшүүлсэн болов уу.

Аав маань Дорнод аймгийн Булган сумынх. Ээж маань Эрдэнэцагааных. Аав маань зэвсгийн склад болон шифр хариуцсан офицер байсан. Тиймээс ч тагнуулч болох хүсэлтэй байсан ч намайг төгсөхөд тухайн сургуульд хоёр жил дараалан элсэлт аваагүй. Ингээд аавынхаа мэргэжлээр суралцах гээд Хилийн цэргийн дээд сургуульд элсэх гэтэл монгол хэлний хичээлээр шалгалт өгөөгүй гэдэг шалтгаанаар орж чадаагүй. Гэхдээ дараа нь энэ сургуульд суралцах, тагнуулын байгууллагад ажиллах боломж гарсан ч татгалзаж, тамирчны замналаа сонгосон.

Үнэндээ би хар ажил хийгээд явбал надад илүү амар, хялбар байсан

-Та бас UFC-д л тулалдах гэж олон саналаас татгалзаж, багагүй хугацаанд хүлээсэн шүү дээ. Тэвчээртэй, тууштай хүн л хүлээж чаддаг байх.

-Хүлээх хэцүү хэцүү.

UFC-д монгол хүн жим гаргах ёстой гэсэн хүжийн цог шиг итгэл надад байсан юм.

Тиймээс ч гурван жилийн турш хамаг чадлаараа хичээсэн. Америкт байхдаа амралтын өдрүүдээр ажил хийж хамаг байдгаа тавьж, зүтгэсэн л дээ. Гэтэл сураг нь дуулдаад байсан хэд хэдэн тэмцээн нь ч болдоггүй, хөлөө ч гэмтээчихсэн. Тэр үед би ямар ч зүйлд хязгаар гэж байдаг бол тултал нь явчихлаа, маргаашаас больё гэж бодсон. Үнэндээ би хар ажил хийгээд явбал надад илүү амар, хялбар байсан. Зорилго, мөрөөдөлдөө үнэнч байж, олон жилийн хүч, хөдөлмөрөө зарцуулсан зүйлийнхээ эцсийг нь үзэх чин хүсэл байсан ч тэр өдөр шантарсан. Орой нь өөр хотод байгаа найзууд руугаа ярьж ажил сураглачихаад унтсан чинь сонин зүүд зүүдэлсэн. Амжилт ердөө хаалганы ард байна, зорилгынхоо ердөө дэргэд нь ирчихээд буцах гэж үү гэдэг мэссэжийг тэр зүүд өгсөн л дөө. Тэгээд л өглөө нь бэлтгэлдээ хазганаад явсан даа.

-Зүүд тань зөнтэй байж. Ер нь та шантарсан үедээ юунаас эрч хүч авч, сэргэдэг вэ?

-Ер нь хүнд үед, том шийдвэр гаргахын өмнө тиймэрхүү сонин мэдрэмж төрдөг юм. Хүүхэд байхдаа анзаарч байгаагүй болохоос сонин үйл явдал, давхцал тохиож байсан юм билээ.

Би ууланд гарах дуртай. Орой дээр нь гараад бүгдийг тольдож харахад ямар ч саад, бэрхшээл жижиг юм шиг санагдаж, даваад гарах эрч хүч авдаг. Бас “Хү” хамтлагийн дууг сонсох дуртай. Нэг зүйл хуучлахад “Хү” хамтлагийн морин хуурч Б.Энхсайхан бид хоёр эртнээс нөхөрлөсөн найзууд. Найз маань “Домог” хамтлагт тоглодог байхад би бас “Домог” холбоонд тулалддаг байлаа. Тэр үед бид хоёр нэг удаа автобусны ард суучихаад дэлхийн хамгийн том, мундаг газар хаана байдаг юм бол гээд бие биенээсээ асуугаад, киноноос их үзсэн болоод ч тэр үү Лас Вегас гэж санал нэгдэв ээ. Тэгээд тэнд очих, уулзах болзоо тавьсан юм. Хэлсэндээ хүрч бид хоёр 2019 оны аравдугаар сард Лас Вегаст уулзсан. Тухайн үед би UFC-д орчихсон, манай найз “Хү” хамтлагтайгаа аялан тоглолт хийж таарсан л даа. Ер нь найзуудтайгаа олон жилийн өмнө ярьж, тохирсноо биелүүлж, хэлсэндээ хүрээд л явж байна.

Найзуудаасаа бас эрч хүч, урам зориг авдаг. Хар багаасаа, хэн ч биш байхаасаа нөхөрлөсөн тэднээрээ үргэлж бахархдаг.

Сонирхолтой нь, бид янз бүрийн салбарт ажилладаг ч анх спортын талбарт танилцаж нөхөрлөсөн байдаг.

-Тулалдахаар гарахад тань “Хү” хамтлагийн дуу эгшиглэдэг юм билээ. Тулаан эхлэхэд эгшиглэх дуу, өмсөх хувцас, барих далбаа гээд бүгд нарийн шалгуур, бүртгэлтэй байдаг уу?

-Тийм, бүх зүйл албан ёсны зөвшөөрөлтэй байх ёстой. “Хү” хамтлагийн “Хар аянга” дууг албан ёсоор эгшиглүүлдэг. Өмнө нь эртний хувилбар буюу 13 дугаар зууны үеийн хэлээр дуулсныг нь толилуулдаг байсан. UFC-д анхны монгол тамирчин байсан учраас анх манай далбаа бүртгэлгүй, шууд барьж орохыг зөвшөөрөхгүй байсан. Гэтэл үүнээс гурван жилийн дараа далбааны эрхээ авч, зүүж гарах боломж бүрдсэн.

-Юу гэсэн үг вэ. Тэр эрхийг хаанаас өгдөг вэ?

-Монголоос өгдөг.

Дүүргээс авхуулаад спортын хороод хүртэл хөөцөлдөж байж далбааны эрхээ авч байлаа.

“Малгайг чинь өмсөөд зураг авахуулж болох уу” гэх мэтээр зөвшөөрөл авч байж хүрдэг болсон

-Таны хүзүүг бүсээр дарж, малгайг тань унагасан бичлэг нийгмийн сүлжээнд нэлээд анхаарал татаж, та ч ялсан. Тэр үед та юу бодсон бэ?

-Тэр тамирчин янз бүрийн үйлдэл хийдгийг нь харж байсан. Гэхдээ арай ч тийм үйлдэл хийнэ гэж бодоогүй. Хамгийн түрүүнд малгайгаа л газраас авахыг хүссэн. Харин дараа нь уур хүрч, маргаашийн тулаан хурдан болоосой гэж илүү их хүлээсэн. Монголчууд малгайгаа дээдэлдэг ард түмэн. Цагаан сар, наадмаараа өмсөж, гангардаг үндэсний хувцастай, өвлөж үлдээдэг үнэт зүйлтэй байгаад баярладаг. Гадаадад байгаа монголчууд, Өвөрмонгол, Тувагаас над руу холбогдож тийм малгайтай болох хүсэлтэй байгаагаа хэлж байсан. Зарим нь бүр зорьж тийм малгайтай болсноо хэлэхэд сайхан байсан. Тухайн үед гадаад хүмүүс ч монголчууд малгайгаа их дээдэлдэг юм байна, яагаад хамгийн түрүүнд авав гэх мэтээр сонирхож, асууж байсан. Тэгэхэд нь “Малгай бол монгол хүний тэргүүн. Манай ард түмэн хамгийн тэргүүндээ байгаа зүйлийг эрхэмлэн дээдэлдэг” гэж тайлбарлаж байлаа. Нүцгэн гараар зодолддог, алдартай тамирчин Майк Ферри тэр бичлэгийг үзээд намайг тулаанд дуудаад, “Би ийм шазруун залууст дуртай. Тэр малгайг авахыг хүсэж байна” гэж хэлсэн нь нийгмийн сүлжээнд бас нэлээд олон хүнд хүрсэн л дээ. Ер нь үүнээс хойш монголчуудын малгай, тэргүүн рүү хамаагүй дайрч, халдахаа больсон. Хамт тулалдаж байгаа тамирчид маань хүртэл “Малгайг чинь өмсөөд зураг авахуулж болох уу” гэх мэтээр асууж, зөвшөөрөл авч байж хүрдэг болсон.

Ер нь нэг талаас мэргэжлийн тулаан бол шоу бизнесийн талбар. Тиймээс ч тулааны өмнө тамирчид үзэгчдийн анхаарлыг татах, эсвэл унаган зангаа гаргах нь бий. Миний хувьд бусдыг дуурайж даапаалах, өрсөлдөгчөө дорд үзэн дөвчигнөдөггүй.

Манай монголчууд “Зуудаг нохой хуцдаггүй” гэдэг дээ.

Маргааш тэмцээн болох гэж байхад тийм зан, үйлдэл гаргах сонирхол надад байдаггүй. Бид хэн нь ялахаа үзэх гэж буй энгийн л тамирчид шүү дээ. Тэмцээний үр дүн л чухал.

-Та ард малгайг трэнд болгосон. Таны багын нэгэн зурагт тийм малгай өмссөн байсан. Ер нь яагаад ард малгай өмсөх болсон юм бэ?

-Үнэндээ багадаа тийм малгай өмсөж зураг авхуулснаас санаа аваагүй л дээ. Гэхдээ бүх зүйл учиртай. UFC-д тулалдаж байхдаа үндэсний онцлогоо илэрхийлсэн, дайчин баатрын хувцастай болох сон гэж боддог байсан ч чадаагүй. Төсөөллөөрөө зургийг нь гаргаад, багийнхантайгаа ярилцдаг байсан ч амжаагүй. Ингээд “Karate combat” лигт тоглохдоо монгол гэрийн хэлбэртэй ард малгайгаа өмссөн. Малгайгаа төрийн далбааны улаан өнгөтэй, дээд талдаа хас тэмдэгтэй гэх мэтээр бодож байснаараа хийлгэсэн.

-Таныг яагаад “Талын шуурга” гэдэг юм бэ?

-Анх “Зэв” гэдэг тэмцээнд оролцоход хоёр нэрнээс сонгохоор болсон юм. Нэг нь “Аянга”, нөгөө нь “Талын шуурга”.

Тал нутгийн хүү учраас “Талын шуурга”-ыг нь сонгосон.

Гэр бүлийн хувьд төлөвлөсөн зүйл алга

-Та холимог тулаанч болоогүй бол өөр юуг сонгох байсан бол?

-“Хорвоо дэлхий уудам, хийх ажил их” гэдэг. Сонирхдог зүйл олон. Нөгөө талаас холимог тулаан бол олон төрлийн спортын нэгдэл, уулзвар учраас ямар нэгэн төрлөөр нь сонгосон байж магадгүй.

Эсвэл аялал жуулчлалын чиглэлээр ажиллаж байж мэднэ.

Миний хувьд ялангуяа эх орноороо аялах дуртай. Гадаадад тэмцээнд оролцлоо гэхэд тулааныхаа өмнөх өдөр заавал тухайн орныхоо онцлогийг илэрхийлсэн, жуулчид хамгийн ихээр зорьж очдог газрыг нь үздэг. Тэгэх тоолондоо монгол хүн болж төрснийх эх орноо заавал бүтэн тойрно гэж өөртөө амлаж, сануулдаг. Хүн өөрөө мэдэрч л чадвал манай орны газар нутаг бүр өөрийн гэсэн онцлог, давтагдашгүй онцлогтой. Жишээ нь, манай аймгийг хангай газрынхан нүцгэн тал гэж хардаг байж магадгүй. Талд торойх Шилийн богд дээр гарсан эрчүүд эх орныхоо цэлгэр уужмыг илүүтэй мэдэрдэг байж ч мэднэ. Шөнийнх нь үзэсгэлэнг бахадсан хэнд ч хэдэн тэрбум “од”-той зочид буудалд амарч байгаа мэт сэтгэгдэл төрөх болов уу.

-Тулааны спортыг сонирхож буй залууст та юу гэж зөвлөх вэ?

-Ер нь тамирчин хүн өөрөө өөртэйгөө л өрсөлддөг. Том зорилго тавиад, түүндээ хүрэхийн тулд юу хийх вэ гэдэг нь хамгийн чухал. Тиймээс цагаа зохистой ашиглаж, спортдоо дуртай, тууштай байхаас их зүйл хамаарна. Хэн ч бай хүсэл мөрөөдөлдөө хүрэх шат нь тэсвэр тэвчээр, тууштай байдал, хөдөлмөрч зан чанар юм.